واقعا ریاضی پسرها بهتر است؟
در ایام گذشته حذف تصویر دختران از روی كتاب ریاضی سوم دبستان خبرساز شد و واكنش های زیادی را برانگیخت كه در نهایت سبب شد محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش به انتقادات پاسخ دهد.
به گزارش نکسترو به نقل از ایسنا، وزیر آموزش و پرورش در واکنش به انتقادات به حذف تصویر دختران از کتاب ریاضی سوم دبستان در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت که تغییرات در کتاب های درسی همه ساله بر مبنای ارزیابی و از جانب مؤلفین انجام می شود. او اضافه کرد که به رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی مأموریت داده تغییرات در شکل و محتوای کتاب های درسی را با حساسیت کامل رصد، اصلاح و گزارش کند. وزیر آموزش و پرورش همینطور اطمینان داد که به دغدغه های مردم اهمیت می دهد و تصریح کرد که «دختران میهن شایسته احترامند».
به نظر می رسد جدال بر سر حضور زنان در ریاضیات ریشه های دیگری هم داشته باشد چونکه بارها از زبان افراد مختلف، حتی معلمان و مدیران مدارس دخترانه شنیده ایم که پسران در ریاضیات بهتر از دخترانند. شاید حتی برخی افرادی که امروز منتقد حذف عکس دختران از روی جلد کتاب درسی هستند در اعماق ذهنشان چنین باوری داشته باشند اما ببینیم پژوهش ها چه می گویند و آیا واقعا ذهن ما به جنسیتمان مرتبط می باشد یا خیر.
«جینا ریپن» متخصص علوم اعصاب شناختی در کتاب «مغز جنسیت زده» (Gendered Brain) به بررسی نقش تجربیات زندگی و زیست شناسی در رشد مغز می پردازد و این ایده را که می توان به مغز نسبتِ «جنسیت» داد یا اینکه چیزی به نام مغز مردانه و مغز زنانه وجود دارد را به چالش می کشد. [۱]
ریپن می گوید از نظر علمی مغز از زمان تولد به بعد شکل می گیرد و در طول زمان تا «پرتگاه شناختی» در سن پیری که سلول های خاکستری مغزمان دیگر تحلیل می روند، به شکل گیری خود ادامه می دهد. پس این استدلال قدیمی که «زیست شناسی سرنوشت ما را رقم می زند» کنار می رود. به عبارتی مغز خیلی بیشتر از آنچه تاکنون می دانستیم، بالا و پایین دارد. پس اگر تجربیات خاصی نداشته باشید، مثلاً اگر دختر باشید و لِگو به دستتان ندهند، تربیت فضایی آدم های دیگر در جهان را نخواهید داشت.
او همینطور علت تفاوت رفتار دختران و پسران را «جهان جنسیتی» آنها توصیف می کند که همه چیز، از سیاست آموزشی و سلسله مراتب اجتماعی تا روابط، هویتِ خود، بهزیستی و سلامت روانی ما را شکل می دهد.
البته ریپن منکر تفاوت های جنسیتی نیست و در اینباره اعتقاد دارد تفاوت هایی برپایه جنس وجود دارد اما مغز، عضوی بیولوژیک و جنسیت، عاملی بیولوژیک است. جنسیت هم تنها عامل نیست و با متغیرهای زیاد دیگری تلاقی می کند.
شکاف های جنسیتی در عملکرد ریاضی در کشورهای نابرابر بیشتر است [۲]
در این میان یافته های یک پژوهش هم نشان داده است در حالیکه شکاف های جنسیتی در عملکرد ریاضی در کشورهای پیشرفته نزدیک به صفر است، زنان هنوز در بین افرادی که عملکرد بالایی در ریاضیات دارند نمایندگان کمی دارند. داده های برنامه ارزیابی دانشجویان بین المللی (PISA) هم نشان داده است که این مساله در کشورهای نابرابرتر شدیدتر است.
نابرابری زنان و مردان چگونه توجیه می شود؟
نجمه واحدی پژوهشگر و فعال حوزه زنان در اینباره در گفتگو با ایسنا، به چگونگی توجیه نابرابری برای زنان و مردان جامعه می پردازد و نقل قولی از پروفسور «اریک مسه» استاد دانشگاه در فرانسه درباره مراحل پدرسالاری را شرح می دهد که شامل مرحله اول پدرسالاری کیهان شناختی، مرحله دوم پدرسالاری طبیعت گرایانه و مرحله سوم پساپدرسالاری است.
به گفته وی در مرحله اول، نابرابری جنسیتی و فرودست بودن زنان به مسائل ماوراء طبیعی مثل تقدیر و اسطوره ها نسبت داده می شد که با زبان علم قابل توجیه نبود و با عنایت به این که در گذشته زبان مردم هم به همین شکل بوده با این گزاره ها توجیه می شدند. در مرحله دوم، یعنی پدرسالاری طبیعت گرایانه، پای علم به میان می آید و فرودست انگاری زنان با گزاره هایی با ظاهر علمی توجیه می شود. مثلا زمانی گفته می شد مساحت مغز زنان کوچک تر از مردان است! به عبارتی دیگر گزاره هایی به لباس علم در می آمدند تا مردمی را که زبانشان دیگر زبان علم بوده توجیه کنند.
در مثالی مشابه، «جان استوارت میل» فیلسوف بریتانیایی قرن نوزدهم هم می گوید زمانی دانشمندان کشورش ثابت کرده بودند که اجداد یک کشور به میمون ها بازمی گردد اما اجداد بریتانیایی ها فرشته بودند و به شکل علمی ثابت کرده بود که افراد آن کشور فرودست هستند و استعمار بریتانیا سال ها بر آن کشور ادامه پیدا کرد!
واحدی اعتقاد دارد اینها گزاره هایی اند که تلاش می کنند در لباس علم، فرودستان و محذوفان را در وضعیت ناخوشایند خود باقی بگذارند و جامعه را توجیه کنند. به صورتی که همین الآن هم شکل پدرسالاری طبیعت گرایانه در روانشناسی زرد دیده می شود. برای مثال برخی معتقدند چون زنان نیمکره راست مغزشان قوی تر است در بعضی مشاغل مثل حوزه علوم انسانی بهتر عمل می کنند و به همین طریق نابرابری زن و مرد در نهایت توجیه می شود. یا مثلا در بحث های طبیعت گرایانه گفته می شود چون در عصر شکار، مردان شکار می کردند هوش فضایی مردان قوی تر شده و این مورد را به رانندگی ربط می دهند و استدلال می کنند که به این علت رانندگی زنان بد است. در حالیکه بشر حدود صد سال است رانندگی می کند و چنین استدلالی غیرمنطقی به نظر می آید.
این فعال حقوق بانوان درباره مرحله پساپدرسالاری هم می گوید که در این مرحله زنان بعنوان شهروند محسوب می شوند و چون در پیشگاه قانون همه شهروندان باید برابر باشند، زنان هم بعنوان شهروندان به دنبال حقوق برابر مدنی و اجتماعی خود هستند.
پی نوشت:
۱. این بخش برگرفته از مطلب جنویو فاکس است که در تاریخ ۲۴ فوریه ۲۰۱۹ با عنوان «Meet the neuroscientist shattering the myth of the gendered brain» در وبسایت گاردین انتشار یافته و وبسایت ترجمان آنرا در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۹۸ با عنوان «چرا فکر می نماییم مغز زنان و مردان با هم فرق دارد؟» با ترجمه‌ی میترا دانشور منتشر نموده است
۲. برگرفته از مقاله Societal Inequalities Amplify Gender Gaps in Math
منبع: nextru.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب