در یك پژوهش مطرح شد
سیمرغ، نماد پزشکی در ایران باستان
نکسترو: نکسترو: پژوهشگران کشور در یک مطالعه، پیشینه و خاستگاه سیمرغ به عنوان نماد پزشکی ایرانیان را مورد بررسی قرار داده و بر قدمت آن نسبت به سایر نمادهای پزشکی اشاره کرده اند.
به گزارش نکسترو به نقل از ایسنا، نماد، کلمه یا شکلی است که معنایی فراتر از لفظ و شکل را به مخاطب القا می کند. نماد می تواند یک شیء مادی باشد که شکلش بطور طبیعی یا بر پایه قرارداد با چیزی که به آن اشاره می کند، پیوند داشته و نشانگر یک اندیشه و مفهوم و چگونگی آنها باشد. نمادگرایی و رمزپردازی، یک ابزار علمی و اصولی ترین و قدیمی ترین روش بیان است که در ضمن قرون متمادی به دست آمده است. نمادها، معنایی بیش از یک علامت ساده دارند و دارای پویایی بوده و تفسیری مختص به خودرا ارائه می دهند. آنها اغلب برخاسته از طبیعت، دین و آیین های ملی و اساطیری هستند و هر فرهنگ نیز نمادهای مخصوص به خودرا دارد.
نماد پزشکی بگفته پژوهشگران، یکی از این نمایه های قراردادی و در عین حال فرهنگی است که پیشینه ای تاریخی و عمیق دارد و از آمیختگی فرهنگ ها و تمدن های کهن جهان نشأت گرفته است. آنچه از نماد فعلی پزشکی به ذهن متبادر می شود، میله یا عصایی با ماری تک و در هم تنیده شده (خدای پزشکی یونان) است که به عنوان نماد پزشکی جهانی پذیرفته شده است. حدود ۶۰۰ سال پیش از میلاد، شکل کادوسه یا عصای هرمس با مارهای دوتایی درهم تنیده به عنوان نشان مد نظر بود که امروزه و از زمان تصویب توسط ارتش پزشکی ایالات متحده آمریکا در اوایل قرن بیستم به عنوان یک نماد پزشکی پذیرفته شده و استفاده می شود. اما آیا برای این حوزه از علم در کشور باستانی ما، نمادی خاص وجود داشته است؟
برای پاسخ به این پرسش، گروهی از پژوهشگران ایرانی از دانشگاه علوم پزشکی بابل، دانشگاه علوم پزشکی قم، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی تهران پژوهشی را انجام داده اند که در آن به بررسی و بازشناسی پیشینه و خاستگاه سیمرغ به عنوان نماد پزشکی ایرانیان پرداخته شده است.
آنها در این مطالعه با نگاهی توصیفی و با بهره گیری از کلیدواژه های مرتبط، به بررسی پایگاه های معتبر علمی، مقالات و منابع کهن تاریخ پزشکی پرداخته و سپس اطلاعات جمع آوری شده را بعد از کُدگذاری، طبقه بندی و تجزیه وتحلیل کردند.
نتایج این پژوهش نشان می دهند که دانش پزشکی در ایران باستان جایگاه ویژه ای داشته است. در میراث فرهنگیِ کهن ایران، نمادها سابقه ای چند هزار ساله دارند که با دانش پزشکی، گیاهان دارویی و عمل جراحی همراه بوده اند. بدین سبب از نماد سیمرغ به عنوان نماد دارو و درمان، در ایران رونمایی گردید تا اصالت فرهنگ و تمدن ایرانی، به ویژه در عرصه پزشکی رخ بنمایاند.
بگفته سیدمحمد هاشمی مهر، محقق دانشگاه علوم پزشکی بابل و همکارانش، «نماد و اسطوره، ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. اسطوره پهنه نمادهاست و این نماد است که به اسطوره معنا می دهد. مار و عصای کادوسه به عنوان مهم ترین عنصر نماد پزشکی جهان که به عنوان سمبل دارو و درمان برگزیده شده است، بُن مایه ای ایرانی دارد و با نفوذ باورهای میترائیسم در روم، یونان و ورود آن در مسیحیت، از طرف سایر ملت ها پذیرفته شده است».
بر طبق این پژوهش، در اساطیر ایران باستان، سیمرغ را نشانه برتری، درمانگری و مظهر پادشاهی تلقی می کردند. ترکیب چندگونه حیوانی در سیمرغ که هر یک از حیوانات، نماد یکی از عناصر چهارگانه طبیعت بوده اند، می تواند متأثر از نیروی جاودانگی حیات و یاری رسانندگی باشد.
هاشمی مهر و همکارانش معتقدند: «این پرنده مداواگر درحقیقت نماینده پزشکی مجرب و نشانگر شخصیتی متبحر در تاریخ ایران باستان بوده که به تدریج رنگ و روی اساطیری یافته است. سیمرغ درحقیقت سمبل فردی موبد، پزشک و جادوگر است. باتوجه به پژوهش انجام گرفته و تأمل در تاریخ کهن ایران به این نتیجه می رسیم که آنچه به عنوان پزشکی متبحر در تاریخ اساطیری ایران به تصویر کشیده شده است و می توان آنرا به نماد و نماینده پزشکی ایرانیان قلمداد نمود، سیمرغ است».
از این یافته ها، مقاله ای علمی پژوهشی به رشته تحریر درآمده که در مجله «تاریخ پزشکی» متعلق به مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انتشار یافته است.
منبع: نكسترو
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب