آیا نفت نفرین است؟
به گزارش نکسترو محققان در پژوهشی اثر قیمت نفت بر توسعه مالی ایران را بررسی نموده اند.
به گزارش نکسترو به نقل از ایسنا، با عنایت به اهمیت نفت در اقتصاد جهانی، مطالعات گوناگونی به بررسی تأثیر تغییرات قیمت نفت بر اقتصاد و بازارهای مالی پرداخته اند. با عنایت به ماهیت اقتصاد ایران و وابستگی زیاد به درآمدهای نفتی، تغییر در قیمت نفت می تواند با ایجاد ادوار تجاری بر عملکرد شبکه بانکی و همینطور بازار سهام تأثیر بگذارد. محققان در پژوهشی با عنوان "آیا نفت نفرین است یا موهبت برای توسعه مالی ایران؟" این مورد را بررسی نموده اند.
در این پژوهش به بررسی تأثیر قیمت نفت بر شاخص توسعه مالی بانکی شاخص توسعه مالی مبتنی بر بازار سهام در دوره زمانی ۹۶-۱۳۵۷ در چارچوب دو الگوی چرخشی مارکوف پرداخته شده است. در چارچوب این رویکرد میتوان نفرین یا موهبت نفت برای شاخصهای توسعه مالی را با عنایت به سطح و رژیم آن نشان داد.
نویسندگان این مقاله می گویند: بر مبنای نتایج در الگوی توسعه مالی مبتنی بر بازار سهام، افزایش قیمت نفت در شرایطی که ارزش معاملات بازار سهام و توسعه مالی ناشی از این بازار در سطح پایین خود باشد، تأثیر معناداری ندارد؛ در شرایطی که در سطح بالای خود باشد، منجر به کاهش توسعه مالی ناشی از این بازار می شود. در واقع این مورد نشان داده است افزایش قیمت نفت و وفور منابع برای توسعه مالی سهام محور در کشور در شرایطی که توسعه مالی در سطح بالای خود باشد و ارزش معاملات بازار سهام به تولید ناخالص داخلی بالا باشد، نفرین به حساب می آید.
بر مبنای آن چه نتایج این مطالعه نشان می دهد، این نفرین ریشه در رانت و فساد ناشی از افزایش درآمدهای نفتی در کشور دارد که از مسیرهای گوناگونی مانند کاهش سرمایه گذاری، افزایش تورم و کاهش سرمایه اجتماعی می تواند این نوع از توسعه مالی را کم کند. از طرفی باید این نکته را در نظر داشت که رابطه دلار و قیمت نفت در دنیا اغلب منفی است. ازاین رو اگر قیمت نفت افزایش یابد و منجر به کاهش نرخ ارز شود، افراد امکان دارد در پرتفوی (سبد سهام) خود سهام یا طلا را جایگزین آن کنند که این عمل خود می تواند از راه تغییر در تقاضای سهام بر توسعه مالی سهام محور اثرگذار باشد.
در این مقاله آمده است: در مورد توسعه مالی بانکی، افزایش قیمت نفت در شرایطی که توسعه مالی بانکی در سطح میانه خود باشد، تأثیر معناداری ندارد. اما درصورتیکه در سطح پایین و بالای خود باشد، سبب کاهش آن می شود. این مورد نشان داده است نفت و درآمدهای آن برای توسعه مالی بانکی کشور نفرین بوده است. سرمایه گذاری تحت تأثیر سرمایه انسانی و اجتماعی است و افزایش قیمت نفت می تواند از راه بیماری هلندی منجر به کاهش سرمایه گذاری در بخش قابل مبادله شود و فساد و رانت ناشی از آن منجر به کاهش سرمایه گذاری می شود که در نتیجه خدمات مالی و توسعه مالی کاسته می شود.
در انتها این پژوهش سفارش شده است در شرایط افزایش قیمت و درآمدهای نفتی بهتر است سیاست ها بگونه ای طراحی شود که شاخص توسعه مالی بانکی در سطح و رژیم میانه خود قرار گیرد و باعث کاهش توسعه مالی ناشی از شبکه بانکی نشود.
این مطالعه توسط سهیل رودری، دکترای اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد، امیر منصور طهرانچیان، استاد دانشگاه مازندران و پگاه زارعی، دکترای اقتصاد دانشگاه مازندران انجام شده و در هفتادمین شماره فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی انتشار یافته است.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب