از سوی پژوهشگران صورت گرفت
بررسی تغییرات اقلیمی ایران از 61 سال پیش تا كنون
پژوهشگران مرکز پژوهش های علوم جوی اقیانوسی دانشگاه شیراز با انجام مطالعه ای تغییرات اقلیمی ایران را در یک دوره زمانی پنجاه و هشت ساله مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش نکسترو به نقل از ایسنا، باتوجه به اهمیت تغییر اقلیم در ایران؛ پژوهشگران مرکز پژوهش های علوم جوی اقیانوسی دانشگاه شیراز در مطالعه ای این تغییرات را بررسی کردند.
این بررسی در یک دوره ۵۸ ساله از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۷ (۱۳۳۸ تا ۱۳۹۶) انجام شد و در این بازه زمانه مقیاس های آب قابل بارش، نم ویژه و باد بٌرداری مورد ارزیابی قرار گرفت.
«آب قابل بارش»؛ مولکول های آب هستند که در ستون هوا قرار گرفته اند ولی تبدیل شدن آنها به مایع یا جامد (به شکل باران و برف) بستگی به دمای هوا و ناپایداری جو دارد. کل وزن بخار آب در ستون عمودی هوا با سطح مقطع واحد است که بر حسب کیلوگرم بر متر مربع و یا میلی متر اندازه گیری می شود.
به وزن بخار آب موجود در هوا، در یک واحد وزنی، «نم ویژه» گفته می شود که بر حسب گرم آب در کیلوگرم هوا اندازه گیری می شود. نم ویژه تعداد مولکول های بخار آب در هوا است که هرچه دمای هوا بیشتر شود، نم ویژه آن در مرحله اشباع بیشتر می شود.
باد برداری مقیاسی از جابه جایی افقی هوا است. واحد اندازه گیری آن متر بر ثانیه و زاویه روانش باد است. بادهایی که از سمت دریاها می وزند، نمناکی هوا را می افزایند و در مقابل، بادهایی که از سرزمین های خشک می وزند؛ می توانند نم را از هوا بگیرند و آنرا خشک تر کنند.
این داده ها ابتدا در دو بازه زمانی ۲۹ ساله (۱۹۶۰ تا ۱۹۸۸ و ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۷) و سپس برای پنج دوره ۱۰ ساله پی در پی و یک دوره هشت ساله با هم مقایسه شدند.
بر اساس یافته های این مطالعه، کم ترین اندازه آب قابل بارش و بیشترین اندازه نم ویژه در پهنه کوهستانی شمال غربی، غرب و مرکز کشور دیده شد. در بررسی دو بازه ۲۹ ساله مشخص شد که در ۲۹ سال دوم آب قابل بارش، نم ویژه، بادهای غربی و جنوبی، خصوصاً در گستره جنوب غربی ایران کاهش مدلول داری داشته است.
بادهای جنوبی و غربی نقش مهمی در جریان نم هوا به سمت ایران دارند و بنا بر این کاهش آنها با کاهش آب قابل بارش و نم ویژه هماهنگ است.
در دوره ۲۹ ساله دوم بیشترین کاهش آب قابل بارش و نم ویژه مربوط به استان های جنوب غربی یعنی بوشهر، خوزستان، فارس، کهکیلویه بویر احمد، ایلام و کرمانشاه بوده است.
در مقایسه دوره های ۱۰ ساله مشخص شد که بیشترین اندازه مثبت بی هنجاری آب قابل بارش مربوط به بخش های جنوب غربی و در بازه زمانی ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۹ (۱۳۳۸-۱۳۴۸) بوده است. این بی هنجاری مثبت در بخش های جنوب غربی در گذر زمان کاهش پیدا کرده و در دهه ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۹ (۱۳۷۹ تا ۱۳۸۸) این بی هنجاری منفی و گرفتار کاهش شد.
طبق بررسی ها؛ از دهه ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷ (۱۳۸۹-۱۳۹۶) روند مثبت در داده های آب قابل بارش و نم ویژه مشاهده شده است. با این وجود باز هم در مقایسه با دوران قبل ۱۹۹۱ (۱۳۷۰) کاهش شایان توجهی داشته است.
بر اساس یافته های این مطالعه افزایش سرعت بادهای غربی و جنوبی، با بیشتر شدن آب قابل بارش و نم ویژه در بخش های بزرگی از ایران همراه بوده است. در مقایسه با دهه ۱۹۶۰، در دیگر دهه ها و خصوصاً ده دهه ۲۰۰۰ و ۲۰۱۷ از سرعت این بادها کاسته شده و در مقابل بادهای خشک شرقی و شمالی، بیشتر شده است.
در انجام این پژوهش سید محمد جعفر ناظم السادات، لیلی عباسی و صدیقه مهرآور؛ پژوهشگران بخش مهندسی آب مرکز پژوهش های علوم جوی اقیانوسی دانشگاه شیراز، مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه اسفند ماه ۱۳۹۹ به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «تغییر اقلیم در ایران از دیدگاه تغییرات آب قابل بارش، نم ویژه و باد برداری» در نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، انتشار یافته است.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب