در یك طرح پژوهشی بررسی شد؛
تبدیل سلول های بنیادی اسپرم به سلول های بنیادی القایی برای حل مشکل ناباروری مردانه
به گزارش نکسترو، پژوهشگران مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی سلول های بنیادی اسپرم را به سلول های بنیادی القایی تبدیل کردند و با مطالعه بر روی حیوانات آزمایشگاهی پتانسیل این سلول ها را در درمان ناباروری مورد بررسی قرار دادند.
امیرحسین حسنی فرد در گفتگو با ایسنا، در مورد مطالعات بازبرنامه ریزی سلول های بنیادی اسپرم و تبدیل آنها به سلول های بنیادی جنینی، توضیح داد: ما در طرح تحقیقاتی خود سلول های بنیادی اسپرم در مردان را با استفاده از مولکول هایی به اسم میکرو RNA (miRNA) باز برنامه ریزی کردیم و خاصیت های اولیه سلول را به آن برگرداندیم؛ یعنی آنها را تبدیل به سلول های بنیادی جنینی کردیم.
وی ضمن اشاره به انواع سلول های بنیادی، اظهار داشت: سلول های بنیادی انواع مختلفی دارند. یکی از انواع مهم سلول بنیادی که می تواند به همه سلول های بدن تمایز پیدا کند، سلول های بنیادی جنینی هستند. این سلول ها فقط در دوران جنینی وجود دارند و می توانند به همه سلول های بدن تمایز پیدا کنند و بافت ها و اندام های مختلف را به وجود آورند.
این کارشناس ارشد زیست شناسی سلولی و تکوینی ضمن اشاره به کاربردهای مختلف این سلول ها در پزشکی، اظهار داشت: با وجود کاربردهای زیاد این سلول ها در پزشکی، به خاطر رعایت اخلاق زیستی نمی توان از این سلول ها استفاده نمود. چون نمی توان از یک جنین سلول گرفت و یک فرد بزرگسال دیگری را مداوا کرد و این از نظر اخلاقی صحیح نیست.
وی ضمن اشاره به سلول های بنیادی القایی که خصوصیت هایی مشابه سلول های بنیادی جنینی دارند، افزود: در سال ۲۰۰۶، دو دانشمند ژاپنی برای نخستین بار در لابراتوار سلول هایی را تولید کردند که همان خصوصیت های سلول های بنیادی جنینی را داشتند و به این سلول ها، سلول های بنیادی القایی گفتند.
حسنی فرد در مورد مطالعات خود در این حوزه، اظهار داشت: ما هم بعدها از روش ها و سلول های مختلفی برای تولید سلول های بنیادی القایی استفاده کردیم. در این مطالعه ما از سلول های بنیادی اسپرم و با استفاده از نوع خاصی مولکول میکرو RNA، سلول های بنیادی اسپرم را به سلول های بنیادی القایی بازبرنامه ریزی کردیم. این سلول های بنیادی القایی خاصیت سلول های بنیادی جنینی را دارند و می توانند به همه سلول ها و بافت های بدن تمایز پیدا کنند.
وی افزود: این مطالعات در سه پروژه مختلف انجام شد که همگی یک هدف داشتند. هر کدام از این پروژه ها به نتایج خاصی رسیدند و در هر کدام پیشنهاد دادیم که از این یافته ها در کدام حوزه های پزشکی میتوان استفاده نمود. مهم ترین یافته این مطالعات استفاده از سلول های بنیادی در ناباروری و در پزشکی ترمیمی بود.
پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد یافته های نخستین مطالعه از این سری پژوهش ها، توضیح داد: در یکی از مطالعات نشان دادیم که با میکرو RNA(MIR-106b-5p) توانستیم یک اسپرم را تبدیل به سلول های بنیادی القایی نماییم.
وی تصریح کرد: یک سری ژن های خاصی وجود دارند که اگر بتوانیم آنها را در هر سلولی به هر روشی بیان نماییم، این سلول ها به سلول های القایی تبدیل می شوند و خاصیت «همه توانی» و تمایز به همه سلول ها را پیدا می کنند. ما توانستیم با این روش، این چهار ژن را در سلول های اسپرم القا نماییم و این روش را بعنوان یک روش جدید معرفی کردیم.
وی اضافه کرد: البته در مطالعات گذشته از این میکرو RNA به صورت جداگانه برای تبدیل یک سلول به سلول بنیادی القایی و از سلول های بنیادی اسپرم، استفاده شده بود ولی برای نخستین بار بود که از این میکرو RNA برای تبدیل سلول بنیادی اسپرم به سلول بنیادی القایی استفاده می شد.
حسنی فرد نکته قابل ملاحظه در این مطالعه را دستکاری کم تر سلول، برای تبدیل به سلول های بنیادی القایی دانست و اظهار داشت: در روش های دیگر برای بیان هر یک از ژن های نشان دهنده خاصیت همه توانی در سلول های بنیادی، باید سلول جداگانه دستکاری می شد؛ ولی در این روش، ما سلول را دستکاری کم تری کردیم و تنها با استفاده از یک میکرو RNA این خاصیت را ایجاد کردیم. وقتی سلول را دستکاری کم تری می نماییم، غالباً نتیجه بهتری می گیریم و وقتی می خواهیم از آن استفاده نماییم، سیستم ایمنی بدن آنرا پس نمی زند و این موفقیت خوبی بود.
پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه در پروژه دوم تومورزایی سلول ها مورد بررسی قرار گرفت، اظهار داشت: بزرگ ترین مشکلی که سلول های بنیادی القایی در لابراتوار دارند، اینست که در زمان استفاده تومورزایی می کنند. زمانی که این سلول ها به قسمتی از بافت بدن، برای هر هدف درمانی (مثل ترمیم) تبدیل می شوند، ترمیم را انجام می دادند؛ ولی این تکثیر برای ترمیم، بیش از اندازه انجام می شد و تبدیل به تومور می شد.
وی افزود: ما در مطالعه دوم، ثابت کردیم که این سلول ها که با استفاده از miRNA، تبدیل به سلول های بنیادی القایی شده بودند، تومورزایی نکردند. این یک موفقیت خوب بود؛ ولی باید توجه داشت که این ها در حد مطالعه روی حیوانات آزمایشگاهی است.
پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن اشاره به یکی از خصوصیت های دیگر سلول های بنیادی القایی، اظهار داشت: در دوران جنینی اولیه ما سه لایه زاینده اصلی داریم. یکی از روش هایی که وجود دارد برای اینکه مطمئن شویم که سلول بنیادی القایی می تواند به همه سلول ها تبدیل گردد، اینست که بررسی نماییم که این سلول ها بتوانند به هر یک از این سه لایه جنینی تبدیل شوند.
وی افزود: ما در این مطالعه از بین سلول های زاینده جنینی یک سلول را به نمایندگی انتخاب کردیم؛ مثلا سلول های پوست یا استخوان که ببینم این سلول ها می توانند به آنها تمایز پیدا کنند یا نه، که خوشبختانه این اتفاق هم افتاد و توانست به همه سلول های جنینی تمایز پیدا کند. بنابراین؛ در گام دوم هم از یک روش مطمئن تر هم ثابت کردیم که توانستیم سلول بنیادی القایی تولید نماییم. بخصوص اینکه سلول های بنیادی القایی که تومور ایجاد نمی کنند.
پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد بخش سوم این مطالعات، اظهار داشت: یکی از اتفاقاتی که باید در زمان بازبرنامه ریزی اتفاق بیفتد، اینست که سلول های هدف ما بتوانند تکثیر پیدا کنند. ما دیدیم که این نوع میکرو RNA به خوبی می تواند سلول های بنیادی اسپرم را تکثیر کند. در نتیجه چیزی که به ذهن ما رسید، این بود که یکی از اشکالات اصلی در ناباروری مردان، کم بودن تعداد اسپرم است. بخصوص اینکه منبع سلول های بنیادی اسپرم شان هم کم است.
وی افزود: چون تکثیر سلول های بنیادی چه در محیط آزمایشگاهی و چه در بدن بسیار دشوار است. وقتی دیدیم می توانیم با استفاده از این میکرو RNA آنها را زیاد نماییم، شاید بتوانیم برای درمان ناباروری هم از آن استفاده نماییم.
حسنی فرد ضمن اشاره به نکته مهم استفاده از این نوع میکرو RNA و سلول های بنیادی اسپرم، اظهار داشت: این میکرو RNA که در این مطالعه استفاده شد، در سلول های بنیادی دارای عملکرد هستند و به صورت طبیعی نقش مهمی در اسپرماتوژنز و تولید اسپرم در مردان دارند. بنابراین استفاده از آن برای تبدیل به سلول بنیادی، اقدام خوبی است. چون ماده خارجی وارد سلول نمی گردد، بلکه فقط دوز یک ماده ای را که در سلول وجود دارد، بالا می برد.
وی ضمن اشاره به یافته دیگری در این مطالعه، اظهار داشت: در این مطالعه همینطور مشاهده کردیم که با استفاده از این روش در حیوانات آزمایشگاهی، تعداد اسپرم ها هم افزایش پیدا کردند. ما چهار گروه مختلف داشتیم و دیدیم که در گروه هدف ما به صورت قابل توجه و معناداری تعداد سلول های بنیادی اسپرم افزایش داشته است.
پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه این بهترین یافته پژوهش بوده است، افزود: این بهترین کار ما بود و بازخوردهای جهانی خوب زیادی داشت و از کشورهای مختلف دعوت به همکاری و دعوت به نوشتن کتاب، مقاله و سخنرانی داشتیم.
وی با بیان اینکه یکی از اصلی ترین علل ناباروری در مردان، کمبود تعداد اسپرم است، اظهار داشت: علیرغم این که روش ما هنوز در سطح مطالعات حیوانی است، ولی می تواند روش خوبی باشد.
حسنی فرد در رابطه با آینده این مطالعات، اظهار داشت: ما می خواهیم در مراحل آینده، این مطالعات را به سمت مهندسی بافت ببریم. در مهندسی بافت، یک محیط سه بعدی شبیه سلول را شبیه سازی می نماییم و بررسی می نماییم که بعد از شبیه سازی شرایط سلول و بافت چه اتفاقی می افتد.
وی در انتها اظهار داشت: تا هم اکنون نتایج فقط در حیوانات آزمایشگاهی نزدیک به انسان مشاهده شده و پس از آن اصلی ترین کار اینست که این کار را به سمت مهندسی بافت ببریم تا نتایج کاربردی تری به دست آید.
یافته های این مطالعه تیرماه سالجاری به صورت مقاله علمی با عنوان « MiR-106b-5p Regulates the Reprogramming of Spermatogonial Stem Cells into iPSC (Induced Pluripotent Stem Cell)-Like Cells» در نشریه Iranian Biomedical Journal انتشار یافته است.
در انجام این مطالعه امیرحسین حسنی فرد، محمود والی زاده و سید جلیل حسینی؛ پژوهشگران مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به همراه زهره مظاهری از گروه علوم تشریحی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس با یکدیگر مشارکت داشتند.
منبع: nextru.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب